ZIBAKENAR

زمانی که تست کرونای ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت ایران مثبت شد، «ترور نوآ» کمدین معروف آمریکایی این موضوع را سوژه خنده قرار داد و در یکی از برنامه‌های طنزش به آن پرداخت و از آمریکایی‌ها خواست که «توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنند و از مقامات بهداشتی ایران فاصله بگیرند» اما حالا با فراگیرشدن کرونا، تست برخی از مقامات کشورهای غربی از جمله همسر نخست‌وزیر کانادا «جاستین ترودو»، همسر «پدرو سانچز» نخست وزیر اسپانیا، «خاویر سولانا» رئیس سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وزیر کشور استرالیا و معاون وزیر بهداشت انگلیس مثبت شده است اما هیچکدام از آنها سوژه خنده کمدین‌های کشورهای دیگر نشده‌اند!

برخی از کشورها از جمله نیوزلند در رسانه‌هایشان تاکید می‌کردند ویروس کرونا از طریق ایران و یک مسافر ایرانی به کشور آنها رسیده است؛ گویی بسیاری از کشورهای دنیا فراموش کردند که کرونا اول از چین شروع شد و سپس به کشورهای دیگر انتقال پیدا کرد!

بعد از فراگیر شدن ویروس کرونا، کشورها اعلام کردند که ممکن است بزودی برای مبارزه با آن قرنطینه را شروع کنند. به همین دلیل فیلم‌هایی از هجوم مردم اروپا و آمریکا به فروشگاه‌ها و قفسه‌های خالی مواد غذایی، دستمال کاغذی و مواد شوینده منتشر شد و بسیاری از آنها با کمبود برخی از اقلام مواجه شدند.

در حالی که بسیاری توقع چنین رفتاری از مردمان جهان اول را نداشتند، سفیر انگلیس در ایران عکسی از قفسه‌های پر از دستمال کاغذی در یکی از فروشگاه‌های تهران منتشر کرد و نوشت: «خرید امروز در تهران. در صورتی که نگران باشید ...»

حتی ایرانیانی که سال‌ها در اروپا یا آمریکا زندگی می‌کنند هم از رفتار مردم جهان اول شگفت‌زده شده‌اند و برخی از آنان معتقدند حالا که امنیت جهان اول به خطر افتاده است، مردم این کشورها دارند چهره واقعی خودشان را نشان می‌دهند.

«مسلم»، ۱۰ سالی می‌شود که در اروپا زندگی می‌کند و حالا ساکن یکی از شهرهای کوچک آلمان است: «چند روز پیش یکی از دوستان ایتالیایی‌ام در اینستاگرام استوری گذاشته و از کشور چین تشکر کرده بود که ماسک و تجهیزات پزشکی به ایتالیا که با کمبود این اقلام روبه‌رو شده، فرستاده است. به او گفتم زمانی که چین درگیر کرونا شد، اول از همه ایران به آنها کمک کرد و برایشان ماسک فرستاد. فکرش را بکن که ایران ۴۰ سال تحریم و در شرایطی است که در حال حاضر شما یک درصد از شرایط ایران را در کشور خود می‌بینید. نامه ظریف وزیر خارجه کشورمان به کشورهای دیگر برای برداشتن تحریم‌ها را هم برایش فرستادم و گفتم می‌بینی شما اروپایی‌ها چقدر غیرانسانی برخورد می‌کنید؟ اما ما در هر شرایط حتی بدترین روزها به مردم جهان کمک کرده‌ایم.»

او ادامه می‌دهد: «این روزها آلمان هم درگیر بیماری کروناست. مردم برای خرید و روزهای قرنطینه به فروشگاه‌ها هجوم می‌برند و بسیاری از قفسه‌های مواد غذایی مثل دستمال کاغذی، مواد شوینده، برنج، ماکارونی، قهوه، شمع و کنسروهای مختلف خالی شده است. دانشجویان در گروه‌های واتس‌آپ با رفتار مردم شوخی می‌کنند. برای مثال یک ویدئوی قدیمی دست به دست می‌شود که در آن فردی که به بیماری پرخوری مبتلاست می‌گوید اگر زمانی در خانه چیزی برای خوردن پیدا نکنم، حاضرم روی دستمال توالت شکلات بریزم و بخورم. بسیاری همین صحبت را دست گرفته‌اند و می‌گویند حالا می‌فهمیم چرا مردم دستمال توالت زیاد می‌خرند. حتی برخی ویدئوها از دعوای مردم برای دستمال توالت در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخد. وضعیت عجیبی شده. ملت دیوانه شده‌اند. باز مردم ایران وقتی از خانه بیرون می‌روند یک دستکش می‌پوشند، اینجا که اصلا خبری از این کارها نیست. حالا اگر ما در ایران چنین رفتاری داشتیم بارها خودزنی می‌کردیم و رفتارمان را با کشورهای اروپایی مقایسه می‌کردیم. فکر می‌کنم فرهنگ خیلی مهم است. خودزنی ما از دوره قاجار شروع شد، زمانی که پای پادشاهان ایرانی به اروپا باز شد. بعد از آن بود که فرهنگ غرب را توی سر مردم زدند. هر ایرانی هم که به اروپا سفر می‌کرد، غرب‌زده می‌شد و مرتب در ستایش غرب صحبت می‌کرد. نباید فراموش کنیم که تبلیغات آنها هم در این زمینه موثر بوده است. در فیلم‌های هالیوودی سعی می‌شود اروپا و دنیای غرب به بهترین وجه ممکن به نمایش گذاشته شود اما دنیای شرق مثل هند، کثیف و فقیر نمایش داده می‌شود. این تبلیغات باعث می‌شود همه ناخودآگاه فکر کنند شرق کثیف و ناامن است».

تجربه زندگی در اروپا به مسلم ثابت کرده که منبع نعمت از خوراک گرفته تا فرهنگ و دوستی در ایران است و اگر مجبور به زندگی در اروپا نبود به ایران برمی‌گشت: «اگر قانون بالای سر آلمانی‌ها نباشد، خودشان را خوب نشان می‌دهند. برای مثال چند ماه پیش یک راننده آلمانی به خواهرم زد و چون هیچ پلیس و دوربینی در اطرافش نبود، فرار کرد در حالی که قانون، رفتار دیگری برای آنها تعیین کرده است. برای مثال جریمه نبستن کمربند در آلمان ۲۰ یورو و معادل ۲۰ درصد حقوق مردم است و راه فراری هم برای آن وجود ندارد یا اگر اروپایی‌ها بتوانند از زیر پرداخت مالیات در بروند، رحم نمی‌کنند. اینجا ۹۰ درصد موارد قانون است و زمانی که پای فرهنگ به میان بیاید هیچ چیز مطرح نیست و مصداق بارز بخور تا خورده نشوی است. اروپایی‌ها سال‌های سال در امنیت زندگی کرده‌اند و حالا که ویروس کرونا امنیتشان را به هم زده، خودشان را این طور نشان می‌دهند. اینجا زمانی ماسک ۱۵ سنت بود و حالا در سایت «ای بی» ۵ یورو به فروش می‌رسد. همچنین با کمبود مواد ضدعفونی و دستمال کاغذی در فروشگاه‌ها مواجه شده‌اند. دولت اعلام کرده که در مردم ایجاد ترس نکنید و از قفسه‌های خالی عکس نگیرید و در اینترنت به اشتراک نگذارید».

او معتقد است: «کشور ما جدید نیست. فرهنگ ما در بستر ۷۰۰۰ سال تکمیل شده است و بدی هر فرهنگی که به ما حمله کرده از بین رفته و خوبی‌هایش در فرهنگ ما حل شده است. گرچه ایران بالا و پایین زیادی را پشت سر گذاشته اما فرهنگ ما همیشه قدرت داشته و زنده است».

«مینا» هم یکی دیگر از ایرانیانی است که دو سالی می‌شود به کانادا مهاجرت کرده و ساکن تورنتو است: «هفته گذشته و دیروز برای خرید به فروشگاه رفتم که تقریبا مواد شوینده و از همه مهم‌تر دستمال کاغذی اصلا پیدا نمی‌شد و مردم همه فروشگاه‌ها را خالی کرده بودند. این موضوع برای من واقعا خنده‌دار بود و با خودم می‌گفتم اینجا که جهان اول است چرا باید چنین صحنه‌ای را ببینم. آمار بیماران مبتلا به کرونا حدود یک ماه ۱۲ نفر بود و در مدت کوتاهی به ۸۰ بیمار رسید. هفته گذشته دولت درباره افزایش این بیماری هشدار داد و اعلام کرد همه برای دو هفته مواد غذایی تهیه کنند چون ممکن است اعلام قرنطینه کنند. برای دو هفته مدارس تعطیل شده. اولین چیزی که کمیاب شد ژل ضدعفونی و دستمال کاغذی بود زیرا به مردم هشدار دادند برای خشک‌کردن دست و صورت از حوله استفاده نکنید. من شنیدم در برخی از فروشگاه‌ها برای خرید دستمال کاغذی و ژل ضدعفونی محدودیت تعیین کرده‌اند. برای ورود مردم به بعضی از سوپرمارکت‌ها هم محدودیت وجود دارد و آنها را به صورت گروه‌های کوچک به داخل راه می‌دهند. به عبارتی اجازه نمی‌دهند همه به یکباره هجوم ببرند».

​او ادامه می‌دهد: «کانادا کشور مهاجرپذیری است و برخی از مردم هم برای محدودیت خریدی که وجود دارد غُر می‌زنند. جایی خواندم که یک نفر یک بسته دستمال کاغذی را ۱۷ دلار خریده بود و یکی خواسته بود همان بسته را با قیمت ۵۰ دلار از او بخرد. برخی از کالاها در بعضی سایت‌ها با قیمت بالایی به فروش می‌رسند. دیروز خبری خواندم که در سایت‌های این‌چنینی تبلیغات فروش کالاهای کمیاب ممنوع شده است. در کل رفتار مردم اینجا آرام‌تر از ایران به نظر می‌رسد و شاید دلیلش این است که بیماری به اندازه ایران فراگیر نشده اما حس می‌کنم اگر تعداد بیماران مبتلا به کرونا هم در اینجا به اندازه ایران شود رفتارهای مردم دیدنی باشد. چیزهایی که اینجا از رفتار مردم در شرایط بحران دیدم با ایران چندان فرقی ندارد. اینجا هم به مردم هشدار می‌دهند به دلیل شیوع بالای این بیماری ممکن است ظرفیت بیمارستان‌ها محدود شود و مدام می‌‌گویند مراقب باشید چون جمعیت مسن کانادا هم بالاست و دولت نگران است. در تورنتو هایپرمارکت‌ها یا فروشگاه‌های بزرگ زیادی وجود دارد که انبارهای بزرگی هم دارند و من و همسرم حتی برای خریدهای کوچک به این فروشگاه‌ها می‌رویم. فکر می‌کردم اگر کانادا درگیر کرونا شود آنقدر تعداد فروشگاه‌هایش زیاد است که با کمبود کالای خاصی روبرو نشود. تا زمانی که همسر نخست وزیر مبتلا نشده بود فروشگاه‌ها روند عادی داشتند اما به محض اعلام ابتلای او به بیماری، قفسه برخی کالاها در فروشگاه‌ها خالی و سرکه و دستمال کاغذی تمام شد!»

مینا می‌گوید: «دولت کانادا مدام به مردم اطمینان خاطر می‌دهد که نگران معیشت خود نباشید. جاستین ترودو چند روز پیش مصاحبه‌ای داشت و برنامه حمایت مالی برای قرنطینه را اعلام کرد تا کسانی که بیکار می‌شوند نگران کرایه‌خانه یا هزینه مهد کودک فرزندانشان نباشند. به عبارتی دولت سعی می‌کند استرس و فشار را از مردم دور کند. من فکر می‌کردم این اطمینان خاطر در تامین کالاها هم وجود دارد و صحنه خالی‌شدن فروشگاه‌ها را نمی‌بینم. تصور من از جهان اول چیز دیگری بود و حالا متوجه شدم فرقی ندارد که تو در جهان اول باشی یا جهان سوم؛ وقتی نگرانی درباره تامین معیشت باشد همه در مرحله اول به فکر خودشان هستند. از زمانی که آمارهای مبتلایان به ویروس کرونا جدی شد، چهره واقعی جهان اول هم نمایان شد».

یکی از ایرانیان ساکن اتریش هم جو این کشور را خراب توصیف می‌کند: «در شهری که من زندگی می‌کنم دو مورد ابتلا به کرونا گزارش شد که می‌گویند حالشان خوب شده است. شهر را تا یک ماه آینده تعطیل کردند به همین دلیل همه برای خرید به فروشگاه‌ها هجوم بردند. مردم از قرنطینه شدن وحشت دارند. چند هفته پیش به ایران سفر کرده بودم و چون چشمم را عمل کردم هیچ پزشکی در اتریش حاضر نبود من را بپذیرد. حتی همکلاسی‌هایم از من می‌ترسیدند و بارها تاکید می‌کردند که باید تست کرونا بدهم. اینجا تست کرونا برای افرادی که از چین یا ایران آمده‌اند، رایگان است. مردم در اتریش چندان از دستکش هم استفاده نمی‌کنند، ماسک‌زدن هم ممنوع است و جریمه دارد. همچنین سایتی طراحی شده که ۲۴ ساعت به سوالات درباره بیماری کرونا پاسخ می‌دهد و به محض اطلاع‌رسانی درباره یک بیمار مبتلا به کرونا، موضوع را سریع پیگیری می‌کنند. هفته پیش و بعد از تعطیلی دانشگاه‌ها تصمیم گرفتم به منزل یکی از دوستانم در آلمان بروم. در طول مسیر سفر هیچ کنترل خاصی ندیدم. گرچه دیروز خبرهایی شنیدم که مرزها بسته شده است اما در کل به نظرم وضعیت آلمان خیلی بهتر از اتریش است».

​طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی اروپا به کانون شیوع کرونا تبدیل شده است و در این بین وضعیت ایتالیا از همه کشورهای اروپایی بدتر است. یک خانم ایرانی ساکن رم درباره تجربه این روزهایش در این کشور می‌گوید: «قسمت شمالی ایتالیا به دلیل شیوع ویروس کرونا در قرنطینه است و حدود ۱۳ شهر دیگر این کشور از جمله ونیز، میلان و رم هم در روزهای اخیر به قرنطینه اضافه شده‌اند. هر کسی که بخواهد به دلیل کارهای غیر ضروری وارد شهر شود ۲۰۰ یورو جریمه می‌شود. مراکز فرهنگی، رستوران‌ها و باشگاه‌های ورزشی تعطیلند و فقط داروخانه‌ها و سوپرمارکت‌ها اجازه فعالیت دارند. هر کسی بخواهد در شهر تردد کند باید از پلیس مجوز داشته باشد. همدلی و همکاری مردم در این زمینه مهم است و مردم طبق قراری که گذاشته‌اند راس ساعت ۶ کنار پنجره‌ها می‌آیند و هر کسی هر موسیقی که بلد است می‌خواند و این امر هم در ابتدا با سرود ملی ایتالیا شروع شد».

بر اساس آمارها، بیشترین شمار مبتلایان، جانباختگان و گسترش ویروش کرونا متعلق به ۱۰ کشور جهان به ترتیب چین، ایتالیا، ایران، کره جنوبی، اسپانیا، فرانسه، آلمان، آمریکا، سوئیس و نروژ است.